“Hoeveel gemeenteleden denk je dat er naar de gemeenteavond komen?” had Wessel Jonker van architectenbureau Open Kaart mij gevraagd. Een stuk of 50, schatte ik voorzichtig. Nou, die opkomst werd ruimschoots gehaald op 28 november.

Veel mensen hebben een tikkeltje ongeduldig uitgezien naar deze avond. Er wordt al zo lang gezegd dat de Hoflaankerk een grote opfrisbeurt nodig heeft en toekomstbestendiger gemaakt moet worden. Het moet duurzamer worden en (zeker in de winter) goedkoper in gebruik, het spreekgeluid moet beter, hij moet geschikter gemaakt worden voor vieringen van een kleine groep mensen, maar tegelijkertijd ook grote kerkdiensten en plechtigheden kunnen herbergen. Er zijn wensen over de keuken, over de bereikbaarheid van de verschillende ruimtes, over het gelijktijdige gebruik van Onesimuszaal en kerkzaal. En wat wordt de relatie met de Kralingse buren? Enzovoort, enzovoort.
De bezoekers van de avond kregen allereerst vooral te horen hoe het proces tot dan toe verlopen was. Dat het pas echt opgepakt kon worden ná de drukte van de verkoop van Pro Rege, en de drukte en al het werk van de fusie. En dat het wel even tijd heeft gekost voordat duidelijk werd hoe een en ander aangepakt moest worden. Maar dat het nu goed op stoom begint te komen.

De Herinrichtings werkgroep die door de Algemene Kerkenraad is ingesteld heeft in de zomerperiode van 2023 drie architectenbureaus uitgenodigd om hun visie te geven op hoe de Hoflaankerk aangepakt zou kunnen worden, en wat daaruit zou kunnen komen. Zo’n vijftien gemeenteleden waren voor de presentaties uitgenodigd; een soort van doorsnede van de twee wijkgemeentes, waaronder mensen die heel nauw betrokken zijn bij het dagelijks reilen en zeilen van het kerkgebouw en de gemeente.

In grote meerderheid ging de voorkeur van deze groep mensen uit naar architectenbureau Open Kaart. Alle bureaus hadden natuurlijk goed nagedacht over deze opdracht, maar Open Kaart legde niet alleen een visie neer op het gebouw, maar ook op het hele proces van de verbouwing. Zelf noemen ze dat co-creatie. Een gezamenlijk draagvlak creëren, eigenaarschap en betrokkenheid, de gebruikers van het gebouw nauw betrekken bij het hele proces, een goed beeld opbouwen van de wensen en behoeften.

Architect Wessel Jonker vertelde over het architectenbureau, liet iets zien van eerdere opdrachten, en toonde een schema over het verloop van de planvorming, hoe daar de kerkelijke gemeente bij betrokken zal worden. Een klankbordgroep van mensen uit de gemeente, de werkgroep Herinrichting, de Kerkenraden en het College van Kerkrentmeesters. En naarmate de plannen meer ingevuld moeten worden komen er nog groepen bij: mensen die meedoen om te bedenken hoe de keuken ingericht moet worden, wat voor liturgische eisen er gesteld worden aan de inrichting van de kerkzaal, de technische voorzieningen voor streamen en geluid, de oppas- en kindernevendienstruimtes. Alles wat er maar bij komt kijken.

In dit hele proces komen we zeker voor dilemma’s te staan. Niet alles wat we willen zal meteen mogelijk zijn. De kerk is een rijksmonument, dat brengt beperkingen met zich mee. En er zijn financiële grenzen. Er is vooralsnog een budget van bijna een miljoen euro. Als er concrete plannen liggen dan moeten we zeker ook op zoek gaan naar fondsen, subsidies om de plannen te kunnen verwezenlijken. Zonder dat lukt het niet.

Het is ook duidelijk dat dit soort dingen altijd langzamer gaan dan je zou willen. Niet alleen omdat het nodig is om binnen de kerkelijke gemeente een zo groot mogelijk draagvlak te krijgen, maar ook omdat de gemeente Rotterdam en de monumenten autoriteiten er ook nog van alles over te zeggen hebben. In de planning waar we nu mee werken komen er in februari en in juni nog twee gemeenteavonden en gaat daarna de bouwaanvraag de deur uit.

Van de ‘hartslag van de planning’ die door Wessel Jonker op de gemeenteavond is toegelicht zijn nu een paar posters gemaakt. Die worden (hopelijk voor zondag 10 december) op drie plaatsen in de kerk opgehangen. Wel met een disclaimer: want een planning is maar een planning. Op verschillende momenten en om verschillende redenen kan er nog vertraging optreden. Op de posters staan ook de namen van de mensen die in de klankbordgroep zitten en in de werkgroep herinrichting. Als u vragen heeft, hebben zij misschien een antwoord. En als u opmerkingen of ideeën heeft, dan kunnen zij die op de goede plek onder de aandacht brengen.

Natuurlijk werden er op de gemeenteavond ook vragen gesteld. De prangendste van allemaal was waarschijnlijk de vraag of er nog helemaal niets van een plan, een tekening, een schetsontwerp klaar lag dat met de gemeente gedeeld kon worden. Antwoord: nee. Er zijn wel wat tekeningen gemaakt, maar die gaan het vast niet worden. Die waren om de gedachten te bepalen, om mogelijkheden en moeilijkheden te verkennen. Het is niet de bedoeling dat eentje daarvan gezien gaat worden als ‘het plan’. In februari gaat er voor het eerst een voorlopig plan worden gepresenteerd aan de gemeente.
Een andere vraag was er over de besluitvorming. Het is toch zeker niet zo dat de een of andere klankbordgroep gaat bepalen hoe onze kerk eruit gaat zien? Nee. De klankbordgroep is belangrijk bij het ontwikkelen van een plan. Maar het is de kerkenraad (en tot op zekere hoogte het College van Kerkrentmeesters) die er een klap op moet geven. En zij doet dat niet na een behoorlijke consultatie van de gemeente.

Er waren vragen over het betrekken van de jongeren bij dit hele proces. Voor Wessel Jonker aanleiding om ons na de gemeenteavond aan te sporen daar iets mee te gaan doen.
En er waren vragen over de relatie met de buurt rond de kerk. Heeft die ook inbreng? Is het ook niet hun kerk, de kerk van de wijk en moet de buurt niet op een of andere manier tot ‘mede eigenaar van ons probleem’ worden gemaakt?

Deze vragen zullen zeker in de werkgroep herinrichting aan de orde komen. U hoort nader.

Leonard de Vos,
lid werkgroep Herinrichting         

Ps. Kijk hier eens op de website van Open Kaart