Onze vertrouwenspersonen, wie zijn zij?
23 mei 2024

Hoe werden jullie benaderd om vertrouwenspersoon te worden en waren jullie hierdoor verrast?
Elisabeth ter Hoeven en Jan van Hulst zijn beiden door ds. Ilse Hogeweg gebeld met de vraag of zij vertrouwenspersoon willen worden en dat was niet echt een verrassing. Elisabeth vindt het voor haar een passende taak en ook voor Jan is het bekend terrein vanuit zijn beroepsmatige ervaring.

Jullie zijn mede vanwege je achtergrond en ervaring met vertrouwelijkheid – hiervoor gevraagd. Wat moeten we ons daarbij voorstellen?
Elisabeth vertelt: “Ik ben werkzaam als kinder- en jeugdpsychiater bij de Forta Jeugd groep in Capelle Schollevaar. Wij staan voor diagnostiek en behandeling van psychische en psychiatrische klachten. Daarvoor werkte ik bij Yulius in Barendrecht, waar men kinderen, jongeren en ook volwassenen helpt met psychische problemen.”
Elisabeth vervolgt: “Juist bij kinderen blijft de achtergrond van machtsmisbruik vaak verborgen, terwijl volwassenen de gevolgen van de problematiek vanuit hun kindertijd nu pas goed in beeld kunnen brengen. Tegenwoordig wordt er natuurlijk eerder aan de bel getrokken en zijn instanties veel toegankelijker.”
Jan is 40 jaar werkzaam geweest in het onderwijs. Het grootste deel daarvan in het speciaal onderwijs. Daarbij moet je denken aan kinderen die niet naar het reguliere onderwijs kunnen gaan. Zij hebben extra begeleiding nodig. Ook heeft Jan een groot aantal jaren als directeur gewerkt, maar daarover zei hij: “Mijn liefde ging toch uit naar de persoonlijke begeleiding en ik ben toen als orthopedagoog bij de Ambulante dienst gaan werken om leerlingen/studenten, ouders en teamleden te begeleiden. De focus ligt dan natuurlijk meer op kinderen en jongeren die in het dagelijks leven in hun ontwikkeling geremd worden door bijvoorbeeld psychische problemen of stoornissen, geestelijke beperkingen of leerstoornissen. Hiertoe heb ik een aanvullende opleiding gedaan, moest ook stage lopen in het EMC bij Jeugdpsychiatrie, maar uiteindelijk heb ik die eindfase als een leuke afsluiting van mijn arbeidzame leven ervaren.”

Neem je de problematiek vanuit je werk soms mee naar huis?
Elisabeth: “Nee, het is beroepsmatig en ik laat het op mijn werk achter. Dat is ook nodig om dit werk te kunnen doen.
Natuurlijk ben je empathisch, maar met behoud van distantie. Het veroorzaakt geen slapeloze nachten. Buiten werktijd heb je wel eens een gedachtegang, maar dan meer gebaseerd op praktische oplossingen.”
Jan: “De laatste jaren was ik bezig op een ROC onderwijsinstelling waarbij ik veel jongvolwassenen heb begeleid met veel maatschappelijke problemen. Dus ik sluit me aan bij hetgeen Elisabeth verwoordt.”

Om deze functie goed uit te oefenen hebben jullie een speciale cursus gevolgd. Was dit met meerdere vertrouwenspersonen en zo ja, waren die ook specifiek gericht op kerken?
Beiden vertellen: “Het was een interkerkelijke opleiding met ongeveer 10 personen afkomstig vanuit verschillende kerken. Daardoor was het heel divers. De cursus werd georganiseerd door ‘Veiligekerk.nl’. De missie van Veiligekerk.nl is: Kerken helpen om grensoverschrijdend gedrag binnen de kerk te (h)erkennen, te voorkomen en aan te pakken. Er is ook een centraal meldpunt, zowel voor de klager als de vertrouwenspersoon”.

Stel jullie worden benaderd vanwege ongewenst gedrag, wat is dan, na een vertrouwelijk gesprek, de procedure?
Elisabeth: “Je taak is vooral een luisterend oor bieden en oplossingsgericht meedenken en ja, dat kan ook betekenen dat er stappen moeten worden ondernomen. Trouwens, wanneer je met iemand anders wil overleggen dan gaat dat altijd in overleg met de melder. Dit geldt eveneens voor overleg met het centrale meldpunt.”
Jan vult aan: “Als vertrouwenspersoon heb je niet de rol als hulpverlener. Natuurlijk ga je in gesprek en help je bij doorverwijzingen. Alles is tenslotte gebaseerd op een veilige kerk, maar soms is het ook wel een beetje doorgeslagen. Tegenwoordig staat alles ter discussie. Mag je bijvoorbeeld iemand nog wel een schouderklopje geven?”

En in het verlengde hiervan: vindt er terugkoppeling plaats of onderling overleg omtrent cases die zich hebben voorgedaan?
Elisabeth en Jan stellen dat er hooguit collegiaal overleg plaatsvindt. Zij benadrukken dat zij geen verantwoording zijn verschuldigd aan de kerkenraad, noch aan de gemeente. De melder moet ervan verzekerd zijn dat vertrouwelijkheid en geheimhouding gewaarborgd blijven.

Komt er nog een eigen vermelding op de website of speciaal e-mailadres?
Ja, de vertrouwenspersonen worden binnenkort aan de portretgalerij op deze website toegevoegd met een korte omschrijving en e-mailadres.

Slotopmerking:
Elisabeth: “Ik vind het belangrijk dat onze kerk een veilige plek is voor iedereen. Niet dat sommigen denken meer macht te hebben. Iedereen moet elkaar kunnen aanvullen.”
Jan: “Sommige mensen zijn van mening dát we toch een veilige kerk zijn, terwijl er bij andere kerken wel problemen zijn? Vergeet niet dat er mogelijk onderhuids een probleem kan sluimeren, maar nu niet wordt opgemerkt. Daarom is het belangrijk dat er vanaf heden vertrouwenspersonen zijn.”

Dorothea van Santen – Kloosterman