Na oud-en-nieuw sluiten we de feestdagen af. Volgens de traditie is 6 januari de dag dat de kerstboom opgeruimd moet worden. Het feest van Driekoningen, waar het verhaal bij hoort dat de drie magiërs het kind hulde brengen, vormt het slot van het Kerstfeest. We gaan over tot de gebruikelijke orde van de dag. Zelf moet ik er altijd weer even aan wennen, een huis zonder versiering… Ook in de Hoflaankerk verdwijnen de boom en de sterren. Maar de kleur wit, de kleur van het feest, blijft. Je kunt er namelijk ook anders tegenaan kijken. Kerst is geen afgerond feest. De betekenis ervan zal zich gaandeweg ontvouwen. Driekoningen is geen einde, het is net zo goed een nieuw begin.
Dit jaar springt voor mij het vervolg van Matteüs’ verhaal in het oog. Na de hulde moeten moeder, vader en kind vluchten. Jongetjes worden vermoord door een koning die zich in zijn macht voelt aangetast. Geween en luid geklaag overstemmen de vreugde van het nieuwe leven. We worden met onze neus op keiharde feiten gedrukt. Dit is de wereld waarin Kerst wordt gevierd. Een intermezzo is het dat niets verandert, hoogstens tilt het ons even op als een heldere ster in donkere nacht. Zo lijkt het. Maar dan sterft Herodes. En blijkt de Bijbelse betekenis van deze vlucht: de Zoon moet uit Egypte worden geroepen. Het is of er nogmaals opnieuw begonnen wordt. In de nacht geboren is het Kind. Én uit een nachtmerrie geroepen. Met een duidelijke boodschap: machthebbers sterven. Onherroepelijk. De beweging die God met dit Kind heeft ingezet gaat echter door. Het verschijnt opnieuw in beeld. Hij verschijnt opnieuw. Driekoningen was slechts de opmaat voor wat volgt.
Het volgende verhaal van Matteüs gaat over Jezus’ doop. Daarin komt eigenlijk alles samen. De dreiging van ten onder gaan. De donkere diepte. Maar dan: daaruit oprijzen. Aan het licht komen. Dat is de beweging die als een belofte zijn leven tekent. De belofte van Gods Liefde die steeds weer een nieuw begin maakt. Waardoor de nacht niet allesoverheersend is. In de kerk is dit het eerste verhaal dat gelezen wordt na Driekoningen. Die tijd is niet feestloos maar heeft een naam: Epifanie. De verschijning van de Heer, betekent dat. Daarom beginnen we het nieuwe jaar met de kleur wit. De kunstverlichting mag dan weer opgeborgen zijn, het Licht waar de magiërs op afkwamen zal alleen maar in sterkte toenemen. Het Kind wordt een Mens die zich niet alleen laat huldigen, maar ons voorgaat in de wereld van de harde feiten. Die zich daar niet bij neerlegt en ons oproept ons daar niet bij neer te leggen. Omdat er ook een ander verhaal is. Gods verhaal met ons. Over Liefde die er niet onder te krijgen is.
Eén vlam drukt dat uit. De vlam van de Paaskaars. In de loop van januari zal ook de feestkleur in de kerk verdwijnen. De kleur wordt groen, de kleur van hoop op gewone zondagen. En daarna paars, de kleur van berouw, bezinning, inkeer. Maar deze vlam zal steeds weer opvlammen en haar Licht verspreiden. Laten we ons ook in het jaar 2024 Anno Domini concentreren op dat Licht. En ons open proberen te stellen voor de tekenen van een nieuw begin, hoe klein ook. In ons eigen leven. In de kerk. In de wereld.
ds Marianne Bogaard
Zie, Ik ga iets nieuws verrichten,
nu ontkiemt het – heb je het nog niet gemerkt?
Jesaja 43: 19
De illustratie hierboven is van Ivanka Demchuk uit Lliv, De doop van Christus.