Deze zomer is het zomerthema ‘Vrome vrouwen’. In de bijbel en de kerkgeschiedenis klinkt de stem  van vrouwen nauwelijks – in de kerkgeschiedenis maar sinds kort. Een vrouw in de bijbel als voorbeeld-gelovige of een vrouw in de kerkgeschiedenis: zij zijn de uitzonderingen in een door mannen gedomineerde en beschreven geschiedenis.

Als jonge theologiestudente herinner ik mij, dat ik wel theologie in Utrecht kon gaan studeren, maar dat theologie wel een omgeving was waar de overgrote meerderheid uit mannen bestond en predikanten waren mannen, tenzij parttime. Gesprekken werden doorgaans in een competitieve stijl gevoerd, dogmatiek was het enige vak binnen theologie dat echt telde en aanzien gaf. Het was voor mij best lastig: tel je nog mee als je interesse in andere vakken ligt? Tel je nog mee, als je op een andere manier gesprekken wilt voeren? Kun je alleen predikant zijn in kostuum of mantelpak, of wordt er ook naar je geluisterd als je de kledingstijl van je keuze aantrekt?

In Utrecht richtte hoogleraar Fokkelien van Dijk-Hemmes een gespreksgroep voor vrouwelijke studenten theologie op: Qumi, het woord dat Jezus sprak tegen de dochter van Jaïrus: sta op! In deze gespreksgroep nodigde Fokkelien van Dijk vrouwen uit die werkzaam waren als theoloog, als justitiepredikant, als hoogleraar; verschillende vrouwen op verschillende werkplekken. Op één van de avonden was Welmet Hudig-Semeijns de Vries van Doesburgh uitgenodigd. Zij werkte destijds als geestelijk verzorger in het Sophiakinderziekenhuis. Diep onder de indruk waren we, toen ze vertelde hoe zij ongeneeslijk zieke kinderen en hun ouders bijstond in hun laatste weken en dagen. Het was bijzonder om Welmet Hudig later tegen te komen in de portrettengalerij van Kralingse predikanten in de kerkenraadskamer van de Hoflaankerk – als eerste vrouw. De gespreksgroep Qumi zorgde er voor, dat we als vrouwelijke studenten theologie representanten kregen, voorbeelden van vrouwen die met hun kwaliteiten en deskundigheid aan het werk waren in de kerk en in de theologie.

Gertine Blom (1989) is predikant in Groningen en heeft ook in Utrecht gestudeerd. Qumi heeft maar kort bestaan, Fokkelien van Dijk is jong overleden. Als tegenwicht tegen al die mannennamen die de kerkgeschiedenis en de theologie aanvoeren, richtte zij de website, het blog en het Instagramaccount Vrome vrouwen op. Vrome vrouwen is te lezen als geuzennaam: want ‘vroom’ betekent doorgaans braaf en saai, stil en gehoorzaam. Gelukkig hebben vele vrouwen door de tijd heen haar geschriften, visioenen en inzichten nagelaten. Gelukkig zijn er ook nu vele vrouwen die ons veel te geven en te leren hebben in geloof. Vrome vrouwen kunnen zeker confronterende vragen stellen, ongemak bezorgen en herrie schoppen. Ook daar kun je veel van leren.

Het viel niet mee om een goede keuze te maken uit de vele vrouwen die zoveel goeds hebben doorgegeven. De keuze is niet gevallen op Egeria, Suster Bertken, Hildegard van Bingen, Salomé van Sticken, Julia van Norwich, Dorothé Sölle. Zij komen wellicht op een ander moment voorbij. Mijn keuze viel op Perpetua en Felicitas (16 juli) en Kate Bowler (23 juli). Marianne Bogaard heeft voor mij Kune Biezeveld uitgekozen.

De afbeeldingen hiernaast zijn van de allereerste vrouw die het toegestaan werd om theologische colleges te volgen: de hoogbegaafde Anna Maria Van Schurman (1607-1678). Zij mocht de colleges volgen in een aparte loge, afgescheiden van de mannelijke studenten door een gordijn. Met haar enorme kennis (zij kende minstens 14 talen), haar geschriften en vele contacten heeft zij de weg gebaand voor vrouwen in de theologie. Daar ben ik haar dankbaar voor.

ds Ilse Hogeweg